Vaktherapie voor depressie in Maastricht
De cliënten die zich aanmelden in onze praktijk in Maastricht (Limburg) met een depressie hebben vaak ook last van secundaire problematiek zoals een laag zelfbeeld, angstklachten, beperkte strategieën om met problemen om te gaan of omstandigheden in hun leven die de klachten verergeren zoals een verlieservaring of burn-out. Juist bij symptomen van depressie zoals gebrek aan energie en levenslust, uitzichtloosheid of zelfverwaarlozing is het een grote uitdaging om de zoektocht naar de juiste hulp aan te gaan.
Het komt helaas vaak voor dat de wanhoop en gedachten aan suïcide uiteindelijk het duwtje in de rug zijn om hulp te zoeken. Wanneer iemand deze vaak moeilijke stap gezet heeft, wat kan zij dan verwachten binnen vaktherapie?
Wat doen we binnen vaktherapie bij een depressie?
De aanpak binnen vaktherapie is afhankelijk van de behoefte van de cliënt, de soort en ernst van de depressie. Daarnaast kijken we naar welke factoren een rol spelen in het ontstaan van de depressieve episode. De wetenschap gebruikt om depressie te verklaren voornamelijk het biopsychosociaal model. Dit model gaat uit van biologische, psychische en sociale factoren. Ik zal bij verschillende factoren een voorbeeld beschrijven uit de behandeling binnen vaktherapie.
Lichaamsgericht werken
Wanneer een van de factoren biologisch van aard lijkt te zijn is lichaamsgericht werken een mogelijke behandelfocus. Bij biologische factoren kun je denken aan een disbalans tussen de overdracht van neurotransmitters, vaak van de stoffen noradrenaline en serotonine, hetgeen invloed op de stemming uitoefent. Het is niet altijd duidelijk of dit een oorzaak of een gevolg is bij een depressie, wel is er een hoge correlatie tussen depressie en een te lage concentratie van deze stoffen in de hersenen. Om deze reden wordt er vaak beweging en sport aangeraden bij depressie, het lichaam wordt op deze wijze aangezet om zelf de chemische processen in de hersenen te gaan reguleren. het is echter niet altijd makkelijk om te gaan sporten wanneer je last hebt van symptomen zoals slapeloosheid, gebrek aan energie of motivatie. Binnen vaktherapie hoef je dit niet alleen te doen, we kunnen samen op zoek gaan naar hoe je jezelf in beweging kunt zetten, welke vormen van beweging bij jou en jou mogelijkheden passen en hoe je dit kunt integreren in je leven. Binnen dans en bewegingstherapie kan een manier van werken zijn dat we samen op zoek gaan naar bewegingen die wel nog mogelijk zijn of naar bewegingen die als prettig ervaren worden terwijl we bewust rekening houden met de grenzen die je lijf aangeeft. Ook kan hier muziek gebruikt worden om de stemming te beïnvloeden of om expressie van emoties in dans of beweging te bevorderen.
Zelfvertrouwen en copingvaardigheden
Wanneer de nadruk ligt op psychologische factoren kun je denken aan hoe iemand omgaat met tegenslag (coping). Of er sprake is van een realistisch zelfbeeld en voldoende zelfvertrouwen en hoe iemand zijn emoties reguleert. Vaak komt depressie voor bij mensen met een perfectionistische inslag en/of faalangst. Ook mensen die niet over problemen praten en deze liever alleen oplossen krijgen statistisch gezien vaker te maken met depressie.
Binnen dramatherapie kun je door het naspelen van uitdagende gebeurtenissen de huidige coping onder de loep nemen en oefenen met nieuwe coping vaardigheden. Ter illustratie; wanneer iemand zich na een conflict meestal terugtrekt of het contact verbreekt kunnen we binnen dramatherapie samen alternatieve scènes vormgeven waarbij er opnieuw contact wordt gezocht om het conflict te bespreken.
Bij een gebrek aan zelfvertrouwen kun je denken aan het leren spelen van muziek in het bijzijn van de muziektherapeut als oefenproces om meer van jezelf te laten zien. Andere voorbeelden rond zelfvertrouwen en voorbeelden rond emotie regulatie binnen vaktherapie kun je lezen in dit artikel.
Sociale vaardigheden en netwerk
Sociale factoren kunnen ook een rol spelen. Mensen met een weinig sociale steun hebben meer kans om depressief te worden dan mensen met een groot sociaal vangnet. Ook toekomstperspectief, zingeving en dagelijkse structuur/zekerheid spelen een belangrijke rol. Wanneer sociale factoren een aandeel lijken te hebben in de depressie kunnen we binnen vaktherapie werken aan het uitbreiden van de sociale vaardigheden.
Binnen muziektherapie kan dit de vorm aannemen van het samen maken van een muziekstuk, hier worden sociale vaardigheden geoefend als samenwerken, communicatie, het voortouw durven nemen, grenzen aangeven enzovoorts. Ook binnen dramatherapie kunnen sociale vaardigheden beoefend worden binnen spel, denk bijvoorbeeld aan het wisselen van rol met je tegenspeler om meer te leren over andere perspectieven binnen een sociale interactie.
Omdat vaktherapie vooral een praktische benadering heeft past het ook mooi om te werken met huiswerkopdrachten die zich richten op het uitbreiden van het sociale netwerk en de sociale vaardigheden. Je kunt denken aan een opdracht zoals contact herstellen in een verwaterde vriendschap of een praatje maken met een winkelmedewerker. Deze opdrachten kunnen voorbereid worden (en bijvoorbeeld ook geoefend in dramatherapie) en na besproken binnen vaktherapie.
Verwerking en zingeving
Traumatische ervaringen in de jeugd kunnen ook een rol spelen bij het ontwikkelen van een depressie. Ook bij volwassenen kunnen traumatische gebeurtenissen de kans op depressie vergroten. Naast traumatische gebeurtenissen kunnen ook verlieservaringen of zeer stressvolle gebeurtenissen mede leiden tot een depressie. Je kunt hierbij denken aan een ernstige ziekte, het verlies van een partner of familielid of ontslag van een baan.
In dit geval gaan we in therapie op zoek naar deze gebeurtenissen en kijken we hoe we de invloed van deze factoren kunnen veranderen of neutraliseren. Hierbij kun je denken aan het vormgeven van (een deel van) het trauma in een scène binnen dramatherapie waarbij de gebeurtenis opnieuw gespeeld kan worden met een alternatief einde om de gebeurtenis als het ware te herschrijven en er nieuwe associaties aan te verbinden. In het geval van rouwverwerking kun je denken aan het vormgeven van het verlies in beeldende therapie en in het maakproces stilstaan bij de gevoelens van rouw.
Wil je graag weten hoe er met jouw specifieke stemmingsklachten gewerkt zou kunnen worden binnen vaktherapie? Neem contact op voor een vrijblijvend kennismakingsgesprek op onze locatie in Maastricht.
In mijn werk als dramatherapeut vind ik het belangrijk dat ik samen met de client de behandeling vormgeef. Zorgvuldig geef ik mijn observaties vorm waarbij de client op verschillende momenten kan aangeven welke doelen passend zijn. Ook in de manier van werken is afstemming essentieel.
Dramatherapeut